ภาควิชาสัตวบาล

     ภาควิชาสัตวบาล ได้ถือกำเนิดขึ้นพร้อมกับ คณะสัตวแพทยศาสตร์ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2481 ในชื่อแผนกสุขศาสตร์และการเลี้ยงบำรุงสัตว์ โดยมี ศาสตราจารย์ มานิต พยัคฑนันท์ เป็นหัวหน้าแผนกท่านแรก และต่อมามี อาจารย์ ประจำคือ ศาสตราจารย์ น.สพ. ดร. เล็ก ธนสุกาญจน์ วิชาที่สอนในระยะแรกเริ่มมี 5 วิชา คือ
        1. การเลี้ยงสัตว์ (การจัดการสัตว์)
        2. การคัดเลือกสัตว์ (Animal selection)
        3. สุขศาสตร์ (Hygiene)
        4. กรรมพันธุ์วิทยา (Genetic)
        5. อาหารสัตว์ (โภชนาการสัตว์)
     ต่อมา ได้มีการพัฒนาหลักสูตร ของคณะสัตวแพทยศาสตร์ หลายครั้ง และได้มีการเปลี่ยนชื่อแผนกเป็น ภาควิชาสัตวบาล (Department of Animal Husbandry) จนถึงปัจจุบัน
     ปัจจุบัน ภาควิชาฯ มีภาระหน้าที่ในการรับผิดชอบ ในด้านการเรียนการสอน ใน 3 หลักสูตร คือ สัตวแพทยศาตร์บัณฑิต และ วิทยาศาสตร์มหาบัณฑิต และวิทยาศาสตร์ดุษฎีบัณฑิต นอกจากนี้ ยังมีภาระหน้าที่ในการรับผิดชอบ การเลี้ยงสัตว์ที่ศูนย์ฝึกนิสิต (ส่วนภาควิชาสัตวบาล) จังหวัดนครปฐม รวมไปถึง การให้บริการด้านการเรียนการสอน และการวิจัย ต่อหน่วยงานทั้งภายในและภายนอกคณะ ซึ่งจำเป็นต้อง ใช้สัตว์ทดลอง และหรือ ห้องปฎิบัติการ

ประวัติภาควิชาสัตวบาล

     ตามพระราชบัญญัติ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พ.ศ. 2477 ซึ่งตราไว้เมื่อวันที่ 16 เมษายน พ.ศ. 2478 ได้มีการจัดตั้ง แผนกวิชาสัตวแพทยศาสตร์ขึ้น ในจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และเปิดทำการสอนขึ้นเป็นปีแรก เมื่อ พ.ศ. 2480 โดยได้ยืมตัว พันโทหลวงชัยอัศวรักษ์ ซึ่งขณะนั้นดำรงตำแหน่ง หัวหน้ากองสัตวรักษ์กรมเกษตร กระทรวงเกษตราธิการ มาดำรงตำแหน่ง หัวหน้าแผนกสัตวแพทยศาสตร์ เมื่อวันที่ 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2481 (คำสั่ง จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยที่ 9/438) และได้เริ่มต้น ทำการสอน โดยอาศัยสถานที่ส่วนหนึ่ง ของตึกวิทยาศาสตร์คณะอักษรศาสตร์และวิทยาศาสตร์ สมัยนั้น หลักสูตรที่แผนกสัตวแพทยศาสตร์วางไว้ มีกำหนด 5 ปี โดยต้องสำเร็จ เตรียมสัตวแพทยศาสตร์ 2 ปีก่อน และเข้าศึกษาสัตวแพทยศาสตร์อีก 3 ปี จึงจะได้ปริญญาสัตวแพทยศาสตร์บัณฑิต ในด้านการเรียนการสอน ได้เชิญผู้ทรงคุณวุฒิหลายท่าน มาเป็นอาจารย์พิเศษ และได้บรรจุคนไทย ผู้ทรงคุณวุฒิในวิชาการสัตวแพทยศาสตร์ เข้าเป็นอาจารย์ประจำในสาขาวิชาการต่างๆ 
     ในปี พ.ศ. 2485 โดยพระราชบัญญัติ ปรับปรุงกระทรวงทบวงกรม พุทธศักราช 2485 กรมมหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ ได้ถูกสถาปนาขึ้น ในกระทรวงสาธารณสุข และโดยพระราชกฤษฏีกา จัดวางระเบียบราชการ กรมมหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ แผนกสัตวแพทยศาสตร์ แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้โอนไปสังกัด กรมมหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ และเลื่อนฐานะขึ้นเป็น คณะสัตวแพทยศาสตร์ สำหรับการเรียนการสอนวิชาสัตวบาล ก็คงเป็นเช่นเดิม
     ในปี พ.ศ. 2498 ได้มีการโอน คณะสัตวแพทยศาสตร์ ไปสังกัดมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ต่อมาในปี พ.ศ. 2509 ได้มีพระราชกฤษฎีกา จัดแบ่งคณะใน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ทางผู้บริหาร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้พิจารณาเห็นว่า ได้มีการเรียนการสอนวิชาสัตวบาล ในคณะกสิกรรมและสัตวบาล ซึ่งมีคณาจารย์และอุปกรณ์ สถานที่พร้อมมูลอยู่แล้ว หากจะให้นิสิตสัตวแพทย์ ไปเรียนก็จะเป็นการประหยัดงบประมาณ และไม่เป็นการซ้ำซ้อนอีกด้วย จึงได้ยุบแผนกวิชาสุขศาสตร์และการเลี้ยงบำรุงสัตว์ และให้อาจารย์ของแผนก ซึ่งมีเพียงสองท่าน ไปสังกัดแผนกวิชาสรีรวิทยา อย่างไรก็ตาม การเรียนการสอนวิชาสัตวบาล ในคณะสัตวแพทยศาสตร์ ก็ยังคงเหมือนเดิม
     ในปี พ.ศ. 2511 คณะสัตวแพทยศาสตร์ได้โอนกลับมาสังกัดจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยอีกครั้งหนึ่ง และศาสตราจารย์เตียง ตันสงวน คณบดีสมัยนั้น ได้เสนอให้มีการจัดตั้งแผนกวิชาสัตวบาลขึ้นใหม่ โดยในระยะเริ่มต้น ศาสตราจารย์ ดร.เล็ก ธนสุกาญจน์ สังกัดแผนกวิชาพยาธิวิทยาฯ เป็นผู้รักษาการหัวหน้าแผนกวิชาสัตวบาล ต่อมา สภามหาวิทยาลัย ได้แต่งตั้ง ศาสตราจารย์เตียง ตันสงวน คณบดีดำรงตำแหน่ง หัวหน้าแผนกวิชาสัตวบาลเป็นท่านแรก และต่อมา ศาสตราจารย์มานิต พยัคฆนันทน์ ได้รับแต่งตั้งเป็นหัวหน้าแผนกวิชาสัตวบาลในปี พ.ศ. 2515
     เมื่อมีการตั้งแผนกวิชาสัตวบาลขึ้นใหม่ หลังจาก คณะกลับมาสังกัดจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยนั้น ศาสตราจารย์เตียง ตันสงวน ได้วางโครงการจัดตั้ง College Farm เช่นที่มีในต่างประเทศ ซึ่งได้รับความอนุเคราะห์และสนับสนุนจาก จอมพลประภาส จารุเสถียร ซึ่งเป็นอธิการบดี และเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยสมัยนั้น ทำให้ได้ที่ดินแปลงหนึ่งจำนวน 79 ไร่ อยู่ติดกับกรมการสัตว์ทหารบก ในตำบลบ่อพลับ อำเภอเมือง จังหวัดนครปฐม ที่ดินแปลงนี้ ทางกระทรวงมหาดไทย มีแผนจะใช้เป็นเรือนจำกลางจังหวัดนครปฐมแห่งใหม่ จึงต้องนำเรื่อง เข้าที่ประชุมคณะรัฐมนตรี ซึ่งได้มีมติให้ มอบที่ดินแปลงนี้ ให้กับคณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย นับได้ว่า จอมพลประภาส จารุเสถียร เป็นผู้มีพระคุณในการที่ทำให้ คณะสัตวแพทยศาสตร์ได้มีสถานที่สำหรับเลี้ยงสัตว์ และเป็นที่ฝึกงานของนิสิตจนทุกวันนี้ เมื่อเริ่มต้น คณะฯ จึงได้ขอใช้ชื่อ "ไร่ฝึกนิสิตจารุเสถียร" และจอมพลประภาส จารุเสถียร ได้เดินทางมาเป็นประธานในพิธีเปิด เมื่อวันที่ 11 สิงหาคม พ.ศ. 2515 อีกด้วย
     เมื่อมีที่ดินเป็นของตนเอง ทางคณะฯ ได้ใช้งบประมาณ ในการปรับปรุงพื้นที่ สร้างถนน ปลูกสร้างอาคาร บ้านพัก โรงเรือนคอกสัตว์ชนิดต่างๆ ที่ทำการขุดบ่อบาดาล พัฒนาการเลี้ยงสัตว์ปลูกพืช ฯลฯ และได้ให้มีอาจารย์ ไปอยู่ประจำ อาจารย์ส่วนใหญ่ของภาควิชา ได้เคยทำงานที่ศูนย์ฝึกฯ และมีส่วนร่วมในการพัฒนา การเลี้ยงสัตว์ ตลอดระยะเวลาเกือบ 40 ปีที่ผ่านมา ทั้งนี้ เพื่อให้นิสิต ได้ใช้ในการฝึกงาน โดยเฉพาะการฝึกงาน ทางด้านสัตวบาล และสนับสนุนการเรียนการสอน ของภาควิชาอื่น รวมทั้ง งานวิจัยของอาจารย์ ในคณะด้วย แต่การบริหารงาน จำเป็นต้องทำให้เกิดรายได้ เพื่อเลี้ยงตัวเองด้วย เนื่องจากคณะ มีงบประมาณให้จำนวนจำกัด ตัวอย่าง การบุกเบิกในระยะแรกๆ ได้แก่ การกู้ยืมเงินทุนหมุนเวียน จากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ลงทุนก่อสร้างคอกสุกรขุน ซื้อพันธุ์สุกรและอาหารสัตว์ โดยวางแผนใช้เงินทุนในระดับที่ เกษตรกรจะนำไปเป็นแบบอย่างได้ เมื่อมีรายได้จากการจำหน่ายสุกร ก็ส่งคืนเงินให้มหาวิทยาลัยทั้งหมด นอกจากสุกรแล้ว ยังมีการเลี้ยงเป็ดไก่ไข่ โดยนำผลผลิต เข้ามาจำหน่ายเป็นสวัสดิการ ให้แก่บุคลากรในคณะ มหาวิทยาลัย โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ และประชาชนทั่วไป นอกจากนี้ ยังได้มีการเลี้ยง กระต่ายและแกะ เพื่อประโยชน์ ในการศึกษาวิจัย ของอาจารย์และนักวิจัย ของมหาวิทยาลัย และในสถาบัน อื่น ๆ
     หลังเหตุการณ์ วันที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2517 ด้วยเหตุผลและความจำเป็นทางสังคม “ไร่ฝึกนิสิตจารุเสถียร” จึงเปลี่ยนชื่อเป็น “ศูนย์ฝึกนิสิตคณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย” หน่วยงานศูนย์ฝึกนิสิต จ.นครปฐม ศาสตราจารย์ น.สพ.เตียง ตันสงวน ได้ให้แผนกวิชาสัตวบาล จัดให้มีการเรียนการสอนวิชาสัตว์ทดลอง (Laboratory Animal Sciences) นับเป็นสถาบันการศึกษาแห่งแรก ที่มีการสอนวิชานี้ ในประเทศไทย ในระยะเริ่มต้น ได้รับความร่วมมือจาก ผู้ช่วยศาสตราจารย์นายแพทย์ เมืองทอง แขมมณี คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เป็นผู้วางหลักสูตร และเป็นผู้สอนร่วมกับอาจารย์ ในแผนกวิชาสัตวบาล และอาจารย์พิเศษที่มีความรู้ในด้านนี้ และได้จัดหาทุนให้อาจารย์ของแผนกวิชาสัตวบาล ได้ไปศึกษาอบรมวิชาสัตว์ทดลอง ที่ประเทศญี่ปุ่น และดูงานที่ประเทศ เกาหลีใต้ ไต้หวันและฮ่องกง อีกด้วย
     สำหรับ การพัฒนาของภาควิชา ที่อยู่ในกรุงเทพฯ ได้มีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลง การเรียนการสอน วิชาสัตวบาล ตามหลักสูตรของคณะสัตวแพทยศาสตร์ หลายครั้ง เพื่อให้เหมาะสมกับสถานการณ์ มีการจัดตั้ง ห้องปฏิบัติการ ทำผลิตภัณฑ์สัตว์เพื่อการสอนนิสิต  จัดตั้งห้องปฏิบัติ การวิเคราะห์อาหารสัตว์ และห้องปฏิบัติการ เซลล์พันธุศาสตร์ในสัตว์
     สำหรับ การพัฒนาในระดับบัณฑิตศึกษา ได้เปิดการเรียนการสอน หลักสูตรปริญญาโท สาขาการปรับปรุงพันธุ์สัตว์ ในปีการศึกษา 2537 และสาขาอาหารสัตว์ในปี พ.ศ. 2544

     รายนามผู้ดำรงตำแหน่งหัวหน้าภาควิชาสัตวบาล อดีต - ปัจจุบัน 

พ.ศ. 2514 – 2515        ศาสตราจารย์ น.สพ. เตียง ตันสงวน
พ.ศ. 2515 – 2517        ศาสตราจารย์ น.สพ. มานิต พยัคฆนันทน์
พ.ศ. 2517 – 2526        รองศาสตราจารย์ น.สพ. สุจินต์ ชลายนคุปต์
พ.ศ. 2526 – 2530        รองศาสตราจารย์ สพ.ญ. วรรณี เมืองเจริญ
พ.ศ. 2530 – 2538        รองศาสตราจารย์ น.สพ. สุจินต์ ชลายนคุปต์
พ.ศ. 2538 – 2539        รองศาสตราจารย์ สพ.ญ. วรรณี เมืองเจริญ
พ.ศ. 2539 – 2547        รองศาสตราจารย์ น.สพ. วิวัฒน์ ชวนะนิกุล
พ.ศ. 2547 – 2551        ศาสตราจารย์ น.สพ. สมชาย จันทร์ผ่องแสง
พ.ศ. 2551 – 2555        รองศาสตราจารย์ น.สพ. ดร. บุญฤทธิ์ ทองทรง
พ.ศ. 2555 – 2563        ผู้ช่วยศาสตราจารย์ น.สพ. ชาตรี คติวรเวช
พ.ศ. 2564 – ปัจจุบัน   รองศาสตราจารย์ น.สพ. ดร. จักรกริศน์ เนื่องจำนงค์