ภาควิชาสัตวบาล

     ภาควิชาสัตวบาล ได้ถือกำเนิดขึ้นพร้อมกับคณะสัตวแพทยศาสตร์ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2481 ในชื่อแผนกสุขศาสตร์และการเลี้ยงบำรุงสัตว์ โดยมีศาสตราจารย์ มานิต พยัคฑนันท์ เป็นหัวหน้าแผนกท่านแรก และต่อมามีอาจารย์ ประจำคือ ศาสตราจารย์ น.สพ.ดร.เล็ก ธนสุกาญจน์ วิชาที่สอนในระยะแรกเริ่มมี 5 วิชา คือ
        1. การเลี้ยงสัตว์ (การจัดการสัตว์)
        2. การคัดเลือกสัตว์ (Animal selection)
        3. สุขศาสตร์ (Hygiene)
        4. กรรมพันธุ์วิทยา (Genetic)
        5. อาหารสัตว์ (โภชนาการสัตว์)
        ต่อมาได้มีการพัฒนาหลักสูตรของคณะสัตวแพทยศาสตร์ หลายครั้งและได้มีการเปลี่ยนชื่อแผนกเป็นภาควิชาสัตวบาล (Department of Animal Husbandry) จนถึงปัจจุบัน ปัจจุบันภาควิชามีภาระหน้าที่ในการรับผิดชอบในด้านการเรียนการสอนใน 3 หลักสูตร คือ สัตวแพทยศาตร์บัณฑิต และ วิทยาศาสตร์มหาบัณฑิต และวิทยาศาสตร์ดุษฎีบัณฑิตนอกจากนี้ยังมีภาระหน้าที่ในการรับผิดชอบการเลี้ยงสัตว์ที่ศูนย์ฝึกนิสิต(ส่วนภาควิชาสัตวบาล) จังหวัดนครปฐม รวมไปถึงการให้บริการด้านการเรียนการสอนและการวิจัยต่อหน่วยงานทั้งภายในและภายนอกคณะซึ่งจำเป็นต้องใช้สัตว์ทดลอง และหรือ ห้องปฎิบัติการ

ประวัติภาควิชาสัตวบาล

     ตามพระราชบัญญัติจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พ.ศ.2477 ซึ่งตราไว้เมื่อวันที่ 16 เมษายน พ.ศ.2478 ได้มีการจัดตั้งแผนกวิชาสัตวแพทยศาสตร์ขึ้นในจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยและเปิดทำการสอนขึ้นเป็นปีแรกเมื่อ พ.ศ.2480 โดยได้ยืมตัวพันโทหลวงชัยอัศวรักษ์ ซึ่งขณะนั้นดำรงตำแหน่งหัวหน้ากองสัตวรักษ์กรมเกษตกระทรวงเกษตราธิการมาดำรงตำแหน่งหัวหน้าแผนกสัตวแพทยศาสตร์ เมื่อวันที่ 24 พฤษภาคม พ.ศ.2481 (คำสั่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยที่ 9/438)และได้เริ่มต้นทำการสอนโดยอาศัยสถานที่ส่วนหนึ่งของตึกวิทยาศาสตร์คณะอักษรศาสตร์และวิทยาศาสตร์สมัยนั้นหลักสูตรที่แผนกสัตวแพทยศาสตร์วางไว้มีกำหนด 5 ปี โดยต้องสำเร็จเตรียมสัตวแพทยศาสตร์ 2 ปีก่อน และเข้าศึกษาสัตวแพทยศาสตร์อีก 3 ปี จึงจะได้ปริญญาสัตวแพทยศาสตรบัณฑิต ในด้านการเรียนการสอนได้เชิญผู้ทรงคุณวุฒิหลายท่านมาเป็นอาจารย์พิเศษและได้บรรจุคนไทยผู้ทรงคุณวุฒิในวิชาการสัตวแพทยศาสตร์เข้าเป็นอาจารย์ประจำในสาขาวิชาการต่างๆ 

     ในปี พ.ศ. 2485 โดยพระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวงทบวงกรม พุทธศักราช 2485 กรมมหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ได้ถูกสถาปนาขึ้นในกระทรวงสาธารณสุข และโดยพระราชกฤษฏีกาจัดวางระเบียบราชการกรมมหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์แผนกสัตวแพทยศาสตร์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยได้โอนไปสังกัดกรมมหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์และเลื่อนฐานะขึ้นเป็นคณะสัตวแพทยศาสตร์สำหรับการเรียนการสอนวิชาสัตวบาลก็คงเป็นเช่นเดิม

     ในปี พ.ศ.2498 ได้มีการโอนคณะสัตวแพทยศาสตร์ไปสังกัดมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ต่อมาในปี พ.ศ.2509 ได้มีพระราชกฤษฎีกาจัดแบ่งคณะในมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ทางผู้บริหารมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ได้พิจารณาเห็นว่าได้มีการเรียนการสอนวิชาสัตวบาลในคณะกสิกรรมและสัตวบาลซึ่งมีคณาจารย์และอุปกรณ์สถานที่พร้อมมูลอยู่แล้วหากจะให้นิสิตสัตวแพทย์ไปเรียนก็จะเป็นการประหยัดงบประมาณและไม่เป็นการซ้ำซ้อนอีกด้วยจึงได้ยุบแผนกวิชาสุขศาสตร์และการเลี้ยงบำรุงสัตว์ และให้อาจารย์ของแผนกซึ่งมีเพียงสองท่านไปสังกัดแผนกวิชาสรีรวิทยา อย่างไรก็ตาม การเรียนการสอนวิชาสัตวบาล ในคณะสัตวแพทยศาสตร์ก็ยังคงเหมือนเดิม

     ในปี พ.ศ.2511 คณะสัตวแพทยศาสตร์ได้โอนกลับมาสังกัดจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยอีกครั้งหนึ่ง และศาสตราจารย์เตียง ตันสงวน คณบดีสมัยนั้น ได้เสนอให้มีการจัดตั้งแผนกวิชาสัตวบาลขึ้นใหม่ โดยในระยะเริ่มต้น ศาสตราจารย์ ดร.เล็ก ธนสุกาญจน์ สังกัดแผนกวิชาพยาธิวิทยาฯ เป็นผู้รักษาการหัวหน้าแผนกวิชาสัตวบาล ต่อมาสภามหาวิทยาลัยได้แต่งตั้งศาสตราจารย์เตียง ตันสงวน คณบดีดำรงตำแหน่งหัวหน้าแผนกวิชาสัตวบาลเป็นท่านแรก และต่อมา ศาสตราจารย์มานิต พยัคฆนันทน์ ได้รับแต่งตั้งเป็นหัวหน้าแผนกวิชาสัตวบาลในปี
พ.ศ.2515

     เมื่อมีการตั้งแผนกวิชาสัตวบาลขึ้นใหม่หลังจากคณะกลับมาสังกัดจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยนั้น ศาสตราจารย์เตียง ตันสงวน ได้วางโครงการจัดตั้ง College Farm เช่นที่มีในต่างประเทศ ซึ่งได้รับความอนุเคราะห์และสนับสนุนจากจอมพลประภาส จารุเสถียร ซึ่งเป็นอธิการบดี และเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยสมัยนั้น ทำให้ได้ที่ดินแปลงหนึ่งจำนวน 79 ไร่อยู่ติดกับกรมการสัตว์ทหารบก ในตำบลบ่อพลับ อำเภอเมือง จังหวัดนครปฐม ที่ดินแปลงนี้ทางกระทรวงมหาดไทยมีแผนจะใช้เป็นเรือนจำกลางจังหวัดนครปฐมแห่งใหม่ จึงต้องนำเรื่องเข้าที่ประชุมคณะรัฐมนตรี ซึ่งได้มีมติให้มอบที่ดินแปลงนี้ให้กับคณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย นับได้ว่า จอมพลประภาส จารุเสถียรเป็นผู้มีพระคุณในการที่ทำให้ คณะสัตวแพทยศาสตร์ได้มีสถานที่สำหรับเลี้ยงสัตว์ และเป็นที่ฝึกงานของนิสิตจนทุกวันนี้ เมื่อเริ่มต้นคณะฯจึงได้ขอใช้ชื่อ "ไร่ฝึกนิสิตจารุเสถียร" และจอมพลประภาสจารุเสถียรได้เดินทางมาเป็นประธานในพิธีเปิด เมื่อวันที่ 11 สิงหาคม พ.ศ.2515 อีกด้วย

     เมื่อมีที่ดินเป็นของตนเองทางคณะฯ ได้ใช้งบประมาณในการปรับปรุงพื้นที่ สร้างถนน ปลูกสร้างอาคาร บ้านพัก โรงเรือนคอกสัตว์ชนิดต่างๆ ที่ทำการขุดบ่อบาดาล พัฒนาการเลี้ยงสัตว์ปลูกพืช ฯลฯ และได้ให้มีอาจารย์ไปอยู่ประจำอาจารย์ส่วนใหญ่ของภาควิชาได้เคยทำงานที่ศูนย์ฝึกฯ และมีส่วนร่วมในการพัฒนาการเลี้ยงสัตว์ตลอดระยะเวลาเกือบ 40 ปีที่ผ่านมา ทั้งนี้เพื่อให้นิสิตได้ใช้ในการฝึกงานโดยเฉพาะการฝึกงานทางด้านสัตวบาลและสนับสนุนการเรียนการสอนของภาควิชาอื่น รวมทั้งงานวิจัยของอาจารย์ในคณะด้วย แต่การบริหารงานจำเป็นต้องทำให้เกิดรายได้เพื่อเลี้ยงตัวเองด้วย เนื่องจากคณะมีงบประมาณให้จำนวนจำกัด ตัวอย่างการบุกเบิกในระยะแรกๆ ได้แก่ การกู้ยืมเงินทุนหมุนเวียนจากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยลงทุนก่อสร้างคอกสุกรขุน ซื้อพันธุ์สุกรและอาหารสัตว์ โดยวางแผนใช้เงินทุนในระดับที่เกษตรกรจะนำไปเป็นแบบอย่างได้ เมื่อมีรายได้จากการจำหน่ายสุกร ก็ส่งคืนเงินให้มหาวิทยาลัยทั้งหมด นอกจากสุกรแล้ว ยังมีการเลี้ยงเป็ดไก่ไข่โดยนำผลผลิตเข้ามาจำหน่ายเป็นสวัสดิการให้แก่บุคลากรในคณะ มหาวิทยาลัย โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ และประชาชนทั่วไป นอกจากนี้ ยังได้มีการเลี้ยงกระต่ายและแกะ เพื่อประโยชน์ในการศึกษาวิจัยของอาจารย์และนักวิจัยของมหาวิทยาลัยและในสถาบัน อื่น ๆ

     หลังเหตุการณ์ วันที่ 14 ตุลาคม พ.ศ.2517 ด้วยเหตุผลและความจำเป็นทางสังคม “ไร่ฝึกนิสิตจารุเสถียร” จึงเปลี่ยนชื่อเป็น “ศูนย์ฝึกนิสิตคณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย” หน่วยงานศูนย์ฝึกนิสิต จ.นครปฐม ศาสตราจารย์ น.สพ.เตียง ตันสงวน ได้ให้แผนกวิชาสัตวบาลจัดให้มีการเรียนการสอนวิชาสัตว์ทดลอง (Laboratory Animal Sciences) นับเป็นสถาบันการศึกษาแห่งแรกที่มีการสอนวิชานี้ในประเทศไทย ในระยะเริ่มต้นได้รับความร่วมมือจาก ผู้ช่วยศาสตราจารย์นายแพทย์ เมืองทอง แขมมณี คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เป็นผู้วางหลักสูตรและเป็นผู้สอนร่วมกับอาจารย์ในแผนกวิชาสัตวบาลและอาจารย์พิเศษที่มีความรู้ในด้านนี้ และได้จัดหาทุนให้อาจารย์ของแผนกวิชาสัตวบาลได้ไปศึกษาอบรมวิชาสัตว์ทดลองที่ประเทศญี่ปุ่นและดูงานที่ประเทศ เกาหลีใต้ ไต้หวันและฮ่องกงอีกด้วย

     สำหรับการพัฒนาของภาควิชาที่อยู่ในกรุงเทพฯ ได้มีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงการเรียนการสอนวิชาสัตวบาลตามหลักสูตรของคณะ
สัตวแพทยศาสตร์หลายครั้งเพื่อให้เหมาะสมกับสถานการณ์ มีการจัดตั้งห้องปฏิบัติการทำผลิตภัณฑ์สัตว์เพื่อการสอนนิสิต  จัดตั้งห้อง
ปฏิบัติการวิเคราะห์อาหารสัตว์ และห้องปฏิบัติการเซลล์พันธุศาสตร์ในสัตว์

     สำหรับการพัฒนาในระดับบัณฑิตศึกษา ได้เปิดการเรียนการสอนหลักสูตรปริญญาโทสาขาการปรับปรุงพันธุ์สัตว์ ในปีการศึกษา2537
และสาขาอาหารสัตว์ในปี พ.ศ.2544

     รายนามผู้ดำรงตำแหน่งหัวหน้าภาควิชาสัตวบาล อดีต - ปัจจุบัน 

พ.ศ.2514 – 2515        ศาสตราจารย์ น.สพ.เตียง ตันสงวน
พ.ศ.2515 – 2517        ศาสตราจารย์ น.สพ.มานิต พยัคฆนันทน์
พ.ศ.2517 – 2526        รองศาสตราจารย์ น.สพ.สุจินต์ ชลายนคุปต์
พ.ศ.2526 – 2530        รองศาสตราจารย์ สพ.ญ.วรรณี เมืองเจริญ
พ.ศ.2530 – 2538        รองศาสตราจารย์ น.สพ.สุจินต์ ชลายนคุปต์
พ.ศ.2538 – 2539        รองศาสตราจารย์ สพ.ญ.วรรณี เมืองเจริญ
พ.ศ.2539 – 2547        รองศาสตราจารย์ น.สพ.วิวัฒน์ ชวนะนิกุล
พ.ศ.2547 – 2551        ศาสตราจารย์ น.สพ.สมชาย จันทร์ผ่องแสง
พ.ศ.2551 – 2555        รองศาสตราจารย์ น.สพ.ดร.บุญฤทธิ์ ทองทรง
พ.ศ.2555 – 2563        ผู้ช่วยศาสตราจารย์ น.สพ. ชาตรี คติวรเวช

พ.ศ.2564 – ปัจจุบัน   รองศาสตราจารย์ น.สพ.ดร.จักรกริศน์ เนื่องจำนงค์